શિક્ષણનું આગવું મહત્વ

https://youtu.be/b0t3St8KYZc?feature=shared 

શિક્ષણનું આગવું મહત્વ

આપણે જાણીએ છીએ કે કેટલાક અપવાદોને બાદ કરતાં ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં સરકારી અને સંસ્થાકીય શાળાઓની ગુણવત્તા સંતોષકારક નથી. સરકારી સબસિડીથી શાળાઓ ચલાવવાનો ઢોંગ કરનારા કહેવાતા શિક્ષણના જુલમીઓ જરૂરિયાતમંદ વિદ્યાર્થીઓ અને પ્રામાણિક શિક્ષકોના જીવ પર ધનવાન બની રહ્યા છે. આ અને આવા સમાચારો હજુ પણ ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં સાંભળવા મળે છે. દરેક વિદ્યાર્થીને શિક્ષણ મળે તે માટે અનેક યોજનાઓ ઘડવામાં આવી હોવા છતાં તે શિક્ષણની ગુણવત્તા પ્રત્યે ઉપેક્ષા કરવામાં આવે છે. વિદ્યાર્થીઓને ખાલી એક ધોરણમાંથી બીજા ધોરણમાં ધકેલી દેવામાં આવે છે. ફિલ્મ 'કોપી' શિક્ષણ ક્ષેત્રમાં આ અને સંબંધિત ગેરરીતિઓ પર ટિપ્પણી કરે છે. દયાસાગર વાનખેડે અને હેમંત ધાબડેની લેખક-દિગ્દર્શક જોડી ફિલ્મ 'કોપી'માંથી એક કરુણ વાર્તાને પડદા પર રજૂ કરવા માંગે છે. પરંતુ, દિગ્દર્શક તે વસ્તુનું રસપ્રદ બાંધકામ કરી શક્યા નહીં. સિનેમાના નાયકો દ્વારા બોલવામાં આવેલા રૂપકાત્મક વાક્યો કર્કશ છે. ફિલ્મોના સંવાદો મૌખિક રીતે સારા હોવા છતાં, તે પ્લોટની પૃષ્ઠભૂમિને અનુરૂપ લાગતા નથી. એવું અનુભવાય છે કે પાત્રોના મોઢામાં 'તાળી વાક્ય' જાણીજોઈને રોપવામાં આવ્યું છે.

સિનેમાનો વિષય સર્વવ્યાપી છે. શિક્ષણનું આગવું મહત્વ હોવા છતાં શિક્ષણ ક્ષેત્રે થતી ગેરરીતિઓને કારણે વિદ્યાર્થીઓ હારી રહ્યા છે. શિક્ષણની ખરી ઈચ્છા ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓ આ શિક્ષણ પ્રણાલીના દીપકમાં ફસાઈ ગયા છે તો બીજી તરફ શાળામાં જ્ઞાન આપવાનું પ્રમાણિક કાર્ય કરી રહેલા શિક્ષકો પણ આ ચક્રવ્યૂહમાં ફસાઈ ગયા છે. આ બધાનો સાર ફક્ત પ્લોટના સ્તરે 'કોપી'માં છુપાયેલો છે. આ ત્રણ મિત્રો શિવ (પ્રતિક લાડ), પ્રકાશ (અગ્યેશ મદુશિંગારકર), પ્રિયા (શ્રદ્ધા સાવંત)ની વાર્તા છે. ગામના અત્યંત ગરીબ પરિવારના આ બાળકો ભણવા માંગે છે. તેઓ શાળાએ જવા માટે પહાડો અને નદીઓ ઓળંગીને ગામમાં તેમના પોતાના ઘરથી ઘણા માઈલ ચાલીને જાય છે. ઘરની આર્થિક સ્થિતિ ખૂબ જ ખરાબ છે. ઈંટોના ભઠ્ઠામાં કામ કરીને રોજગાર મેળવતા આ પરિવારના બાળકો શિક્ષણ મેળવીને 'સાહેબ' બનવા માંગે છે. શાળાના અન્ય તમામ વિદ્યાર્થીઓ પરીક્ષામાં કોપી કરીને પાસ થયા છે. શાળાના શિક્ષકોએ વિદ્યાર્થીઓને સમાન તક આપી છે. પરંતુ શિવ, પ્રકાશ અને પ્રિયા પ્રમાણિકતાથી અભ્યાસ કરી પરીક્ષા આપી રહ્યા છે. શિક્ષણ માટેનો તેમનો સંઘર્ષ પણ તેમને ઈંટના ભઠ્ઠામાં કામ કરવા મજબૂર કરે છે. આવી સ્થિતિમાં એક તરફ વિદ્યાર્થી નકલ કરીને પરીક્ષા આપી રહ્યો છે તો બીજી તરફ શાળાના અનેક શિક્ષકો શાળા સમય દરમિયાન ખાનગી ટ્યુશન લઈ રહ્યા છે. આ અસ્તવ્યસ્ત સ્થિતિ ચાલી રહી છે ત્યારે સરકારના શિક્ષણાધિકારી શાળાનું નિરીક્ષણ કરી શાળાને તાળા મારી દે છે. મૂવીના આ બિંદુએ, પ્લોટનું મુખ્ય નાટક શરૂ થાય છે. આ ડ્રામા સિનેમામાં જ જોઈ શકાય છે. શાળા શિક્ષણનું શું થશે? વિદ્યાર્થીઓના ભવિષ્યનું શું? શું શાળા ફરી શરૂ થાય છે? આ બધા જવાબો તમને ફિલ્મમાં મળી જશે.